İnşaat Kalıp Sistemleri Nedir? Kalıp Çeşitleri Nelerdir?

İnşaat Kalıp Sistemleri Nedir? Kalıp Çeşitleri Nelerdir?

İnşaat kalıp sistemleri nedir? sorusunu şöyle cevaplamak mümkündür; “Betonarme yapı elemanlarına(kolon, perde, döşeme, kiriş gibi) şekil veren ve betonun istenen mukavemete(taşıma gücüne) ulaşıncaya kadar şeklini emniyetli bir şekilde korumasını sağlayan sistemlerin genel adıdır.”

Basit bir kulübe inşaatından devasa gökdelen inşaatlarına varıncaya kadar yapı sektörünün her aşamasında kullanılan bu sistemler, çeşitli maddelerden üretilebilmektedir. Bu sebeple, ihtiyaca göre uygun kalıp sisteminin seçilmesi önem arz etmektedir.

Bu bakımdan inşaat kalıp sistemleri seçiminde göz önünde bulundurulması geren başlıca kriterler şöyledir;

1.       Temiz, ölçülerine uygun ve sızdırmasız olmalıdır.

2.       Az parça ile kurulabilmelidir.

3.       Kalıp elemanlarını birleştiren bağlantı elemanlarının kullanılışı kolay olmalıdır.

4.       Kalıp panelleri vinç kapasitesini aşmamalıdır.

5.       Basit detaylarla çözülebilmeli, kullanımı kolay ve anlaşılır olmalıdır.

6.       Esnek, yani farklı projelere de uygulanabilir olmalıdır.

7.       Kalıp “DIN, EuroNorm” gibi belli normlara uygun üretilmelidir.

8.       Betonlamadan sonra yüzey düzeltmesi gerektirmemelidir.

9.       Ekonomik olmalıdır.

Kalıp Çeşitleri Nelerdir?

İnşaat sektörünün vazgeçilmezi olan bu sistemler aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır;

Üretildikleri malzemenin cinsine göre;	Uygulama şekline göre;
1. Ahşap Kalıplar	1.   Kolon Kalıpları
2. Plywood Kalıplar	2.   Döşeme Kalıpları
3. Çelik Kalıplar	3.   Perde Kalıpları
4. Plastik Kalıplar	4.    Kiriş Kalıpları

 

 

            

 

 

 

 

 

 

Üretildikleri malzemenin cinsine göre;

1.  Ahşap Kalıp Nedir?

Ahşap Kalıplar; su emme oranı düşük ahşap malzemelerin, sızdırmazlık temin edecek şekilde ahşap veya çelik bir konstrüksiyon ile birleştirilmesiyle oluşturulur. Ahşap kalıpları klasik ahşap kalıplarla karıştırmamak gerekir. Klasik ahşap kalıplar ana maddesi tamamen ahşaptan oluşan kalıplardır.

Malzeme zayiatının ve işçi maliyetinin fazla olması sebebiyle günümüzde terkedilmeye yüz tutmuş sistemlerdir. Ahşap kalıplar ise, diğer kalıp türlerine göre ilk yatırım maliyetinin düşük olması ve istenilen yerde, istenilen şekilde kolay bir şekilde imal edilebilmesi sayesinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bununla birlikte; diğer türlerine göre kullanım ömrünün az olması, su emme miktarının fazla olması, darbelere karşı dayanıksız olması, tamiratının zor ve pahalı olması gibi hususlar ahşap kalıpların olumsuz yanlarıdır. Uzun süreli bir kullanım planlanıyorsa ahşap kalıplar tercih edilmemelidir.

2.  Plywood Kalıp Nedir?

Plywood Kalıplar; ince ahşap tabakaların, suya dayanıklı özel polimerik tutkalla birleştirilip sıkıştırılmasıyla üretilmektedir. Yüzeyleri polimer membran ile kaplanmaktadır. Filmli Plywood ve filmsiz Plywood olmak üzere iki farklı şekilde üretilebilmektedir.

Filmli üretilenler için film tabakası olarak özel reçine kullanılmaktadır. Plywood kalıplar betonun yapışmaması için ayırıcı maddelerle birlikte kullanılmalıdır.  Bu ürünler son derece dayanıklı, hafif, esnek ve çevre dostudur. Su emme oranı çok düşük olması sebebiyle, yüzeyi oldukça düzgün beton elemanları üretmek mümkündür. Ahşap kalıba göre kullanım ömürleri uzun olmakla beraber, tamiratları ahşap kalıplardan daha pahalıdır.

Plywood kalıplar, yüksek ihtiyaçları karşılayabilen ve kullanımı son derece kolay olan inşaat kalıp sistemleri'dir.

3.  Çelik Kalıp Nedir?

Çelik Kalıplar; sabit ve hareketli kalıp üretim yöntemlerine uygun olarak, çelik ve alüminyumdan üretilebilen inşaat kalıp sistemleri'dir. Bu kalıplar ile kolon, kiriş, duvar, döşeme, çatı elemanları ve tüm yüzeysel taşıyıcılar yapılabilir.

Çelik kalıplar, sıva gerektirmeyen, düzgün, pürüzsüz beton yüzeyler elde etmek için idealdir. Montajı ve sökülmesi son derece kolaydır. Geleneksel kalıp sistemlerine göre daha kısa zamanda kurulabilirler. Malzeme zayiat oranı çok düşük olması sebebiyle aynı malzeme ortalama 600-800 kez kullanılabilir. Yüksek verimli, sağlam, sızdırmaz kalıplardır.

Tek tek parçalar halinde insan gücü ile kullanılabildiği gibi parçaların gruplandırılarak bir vinç yardımıyla tırmanır kalıp şeklinde kullanılması da mümkündür. Korozyona karşı hassas olmaları sebebiyle beton gören yüzeylere kalıp yağı sürülmelidir. Ayrıca beton görmeyen diğer yüzeyler antipas veya yağlı boya ile boyanmalıdır.

Çelik Kalıp Sistemi hakkında daha fazla bilgi almak için https://www.aetgrup.com/celik-kalip-sistemleri-nedir-nerede-kullanilir adresinden bilgi alabilirsiniz.

4.  Plastik Kalıp Nedir?

Plastik Kalıp; beton gören yüzeyleri polyester, fiberglas veya yüksek yoğunluklu polietilen malzemeden imal edilen inşaat kalıp sistemleri'dir. Daha çok kaset döşemelerde kullanılabilmekle beraber asmolen döşeme ve perde döşeme şeklinde de kullanılabilmektedir. Son derece basit fabrikalarda hatta küçük atölyelerde bile üretilebilen plastik kalıpların başlıca özellikleri şöyledir;

a.       Diğer panel panolarına göre %50 daha hafiftir. Dolayısıyla diğerlerine göre 2 kat daha büyük üretilebilir.

b.      Farklı mimari özelliklere göre istenilen şekillerde üretilebilir.

c.       Kimyasal maddelere dayanıklı olma özelliği sayesinde kalıp üzerindeki beton artıkları suyla kolayca temizlenebilir.

d.      Plastik kalıbın hasar görmesi ya da boyunda bir değişiklik istenmesi durumunda testere ile kolayca kesilebilir.

Uygulama şekline göre;

1.  Kolon Kalıbı Nedir?
Kirişlerden gelen yükü temele ileten düşey durumdaki inşaat yapı elamanlarına kolon denir. Kolonlara projede belirtilen şeklin verilebilmesi için oluşturulan kalıba da kolon kalıbı adı verilir. Kolonlar kesitlerinin geometrik şekline ve donatı durumuna göre; “etriyeli” veya “fretli” olabilirler.

Etriyeli kolonlar; Kesitleri kare, dikdörtgen, yamuk, I, T, L ve haç şeklinde olan kolonlardır. Fretli kolonlar ise genelde mimari sebeplerle yapılan, daire veya düzgün çokgen kesitli kolonlardır. Fretli kolonlar spiral şekilde, boyuna donatıyı saracak şekilde oluşturulurlar.

2.  Döşeme Kalıbı Nedir?
Döşemeler; üzerindeki yükleri kiriş veya kolonlara aktaran betonarme elemanlarıdır ve genelde yatay durumda olurlar. Yapının önemli bir parçası olan bu elamanları oluşturmak için kullanılan kalıplara da döşeme kalıbı denmektedir. Döşeme kalıpları, kullanım alanına ve ihtiyaca bağlı olarak ahşap, çelik, plywood, plastik kalıp türüne göre üretilirler.

Döşemeler, üst kattan ve yapının diğer elemanlarından gelen ağırlığı kolon ve kirişlere iletirler. Bu sayede yapının statik dengesi sağlanır ve yapının yüke karşı dayanıklılığı artırılmış olur. İhtiyaca göre; Kirişli döşeme, Kirişsiz döşeme, Dişli(nervürlü) döşeme, Asmolen döşeme, Kaset(ızgara) döşeme yöntemlerinden birine göre döşeme yapılır.

3.  Perde Kalıbı Nedir?
Kolonlar gibi perdeler de yapının düşey elemanlarını oluşturur. Kolon kesitinin büyük kenarı, küçük kenarın 5 katından fazla olması durumda kesit, perde adını alır. Perdelerin projedeki şeklini vermek amacıyla kullanılan kalıplara da perde kalıpları denir. Perde kalıplarında mümkün olduğunca büyük yüzeyli panolar kullanılır. Kalıp elemanı karşılıklı iki levhadan ve levhalar arası mesafe ayarlayıcılardan oluşmaktadır. Bunların özel çiviler çakılarak birleştirilmesiyle elde edilen kalıp elemanları yatay sıralar halinde birleştirilir ve iç boşluğa beton dökümü yapılır.

4.  Kiriş Kalıbı Nedir?
Kirişler; betonarme karkas yapılarda döşemeden gelen yükleri mesnetlere(kolon veya duvarlara) ileten yatay durumdaki yapı elemanlarıdır. Kirişler, genellikle dikdörtgen şekline sahip olup yatay durumda eğilmeye çalışan yapı elemanıdır. Üzerlerine gelen yükleri kolon veya duvarlara iletirler. Bu kirişleri oluşturmak için kullanılan kalıplara da kiriş kalıbı denir. Yapıldıkları yere göre Hatıl Kalıbı, Lento Kalıbı, Normal Kiriş Kalıbı çeşitleri vardır.

Buraya kadar inşaat kalıp sistemleri hakkında bahsettikten sonra, yine bu sistemlerle birlikte kullanılan kalıp yağları ve paspayı elemanlarından da bahsetmekte fayda vardır.

Paspayı Nedir? Paspayı Elemanları Nelerdir?
Paspayı nedir?, Paspayı; kolon, perde, kiriş, temel ve döşeme gibi betonarme yapı elemanlarında bulunan en dışta bulunan donatının dış yüzeyi ile beton dış yüzeyi arasındaki kalınlık mesafesidir. Paspayı; yapı elemanlarını hava, yağmur, rutubet, yangın gibi dış etkenlere karşı korumak için bırakılır. Yapı elemanlarında kullanılan çelik donatılar zamanla dış etkenlerin etkisiyle korozyona uğrar ve yapının dayanım gücü azalır.  Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için paspayı bırakılır.

Paspayı elemanları nelerdir?, Paspayı elemanları; yukarıda açıklanan sebeplerle bırakılacak olan paspayı mesafelerinin doğru ve pratik bir şekilde ayarlanabilmesi için kullanılan materyallerdir. Kullanıldıkları yere göre çeşitli paspayı elemanları bulunmaktadır. Bunlar; perde ve kolon tipi paspayı elemanları, döşeme tipi paspayı elemanları, fore kazık tipi paspayı elemanları, birleşim bölgelerine özel paspayı elemanları, norm tipi radye temel paspayı elemanlarıdır. Son zamanlarda plastik paspayı elemanları sıklıkla kullanılmaktadır.

Kalıp yağı nedir?, Kalıp yağı; beton erozyonunu azaltmak, düzgün yüzeyli beton elde etmek ve kalıbın betondan kolayca ayrılmasını sağlamak maksadıyla; kalıp ile beton arasına uygulanan bir çeşit madeni yağdır. Kalıp yağı betonun kalıptan kolayca ayrılması için beton ile kalıp arasında çok ince bir tabaka oluşturur. Kalıp yağı yardımıyla düzgün ve pürüzsüz yüzeyli beton elde edilir. Kalıp yağları; ahşap, çelik, plywood, plastik kalıp çeşitlerinin hepsine uygulanabilir. Fakat uygulanacak kalıp çeşidine göre uygun kalıp yağının seçilmesi son derece önemlidir.

AET GRUP İNŞAAT YAPI MALZEMELERİ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. olarak; İnşaat Kalıp Sistemleri, Paspayı Elemanları ve Kalıp Yağları ile ilgili hem danışmanlık konusunda hem de uygun fiyat ve kalite garantili ürünlerimizle sizlere hizmet vermeye devam etmekteyiz. Ürünlerimizle ilgili bilgi almak ve diğer sorularınız için web sitemizden, diğer sosyal medya hesaplarımızdan ve irtibat numaralarımızdan her zaman iletişim kurabilirsiniz.